تپ چنجر،کاربردها و نحوه عملکرد

در این مقاله آقای برق سعی دارد به سه سوال اساسی درباره ی تپ چنجر(Tap Changer) ها پاسخ دهد:

1. Tap changer چیست؟
2. کاربرد Tap changerکجاست؟
3. نحوه ی کارکرد Tap changer به چه صورت است؟

بیایید با تصور یک کارخانه با کلی تجهیزات با تحریک الکتریکی درونش شروع کنیم.

به عنوان مثال یک کارخانه داریم که موتورهای الکتریکی آن،فن ها و کوره ها و …

با ولتاژ های 400 ولت و یا 690 ولت کار می کند. این میزان از ولتاژ توسط ترانس برای ما تامین می شود.

یعنی این 400 ولت خروجی یک ترانس میباشد، پس ورودی ترانس باید چه مقدار باشد؟

ورودی یک ترانس می تواند  63 کیلوولت، 33 کیلو ولت و یا 20 کیلو ولت و یا رنج های دیگری از ولتاژ فشار بالا باشد.

اگر ورودی یک ترانس را  20 کیلو ولت در نظر بگیریم. این میزان از خط توزیع هست که توسط دکل های برق وارد واحد تولیدی ما میشود و به ورودی ترانس ما تزریق می شود.

وقتی از خط توزیع صحبت می کنیم ، ناخوداگاه به نوسان برق نیز توجه خواهیم کرد ،حال این نوسان می تواند افت یا افزایش ولتاژ باشد.این افت و یا افزایش ولتاژ برای تجهیز الکتریکی موجود در خط تولید ما بسیار آسیب زا بوده و باید از ورود این نوسان جلو گیری کنیم و کاملا یک ولتاژ با دامنه ثابت به تجهیز اعمال  کنیم .

ترانس به خودی خود این توانایی را ندارد که اگر ورودی اش نوسان داشت خروجی ثابتی را فراهم کند. پس در این موقعیت نیاز به یک سیم پیچ با دور متغیرکه tap changer (تپ چنجر) نامیده می شود،حس می شود.

• نکته:تپ چنجر به تنهایی 49 درصد از خطاهای ترانس را کم میکنند.

انواع تپ چنجر:

در صنعت دو نوع از  Tap changer که On load و Off load نامیده می شوند پیاده سازی میشوند که در ادامه تفاوت این دو نوع را ذکر می کنیم.

تپ چنجر از نوع On load  که زیر بار توانایی تعویض پله های خودش را در صورت ایجاد نوسان در خط را دارد.

تپ از نوع Off load نیز بدین صورت است که برای پله زدن آن ترانس باید از زیربارخارج شود،یعنی ترانس باید از مدار خارج شود و سپس تپ آن را تغییر داد و دوباره ترانس را وارد مدار نمود.

Tap changer(تپ چنجر) بر روی سیم پیچ ولتاژ بالای ترانس نصب می شود که دلایلی چون:

وجود جریان پایین درسمت سیم پیچ فشارقوی اشاره کرد که منجر جرقه و خرابی کنتکت کمتر اشاره کرد.

بررسی عملکرد تپ چنجر:

اگر بخواهیم Tap  را از لحاظ عملکرد هم بررسی کنیم ، به دو نوع خطی و دورانی تقسیم می شوند که بدلیل نحوه ی چینش سیم پیچ های درون آن بدین  گونه نامگذاری میشوند.

همچنین در تصویر زیر نمونه ای از تپ چنجر دورانی را می بینید:

شما وقتی یک Tap  را ازنزدیک مشاهده میکنید،روی آن یک صفحه ی مدرج می بیینیدکه دو عقربه روی آن وجود دارد که یکی حداکـثر تعداد پله Tap  است که ترانس زده است وعقربه دیگر Tap ای است که درحال حاضر ترانس در آن وضعیت قرار دارد.

همچنین در زیر می توانید نمایشگر یک تپ چنجر اتوماتیک دیجیتال را مشاهده بفرمایید،همانطور که می دانید بعضی تپ چنجر ها اتوماتیک هستند(برای بارهای حساس و ورودی کارخانه ها) و برخی دیگر به صورت دستی قابل تغییر هستند(تپ چنجر های ترانس های روی پایه در سطح شهر و غیره).

• لازم به ذکر است بدانید Tap changer  نیز محتوی روغن هست که مخزن روغن آن با مخزن روغن خود ترانس یکی است .

ویدیو آموزشی تپ چنجر(Tap Changer):

در زیر می توانید ویدیویی عملکرد تپ چنجر را در قالب چند انیمیشن مشاهده کنید.

• در این نوشتار آقای برق سعی کرد یک نگاه کاربردی به یک Tap  داشته باشد تا شمابتوانید به آن اشراف فنی داشته باشید ویا در مصاحبه ها از دید کارشناسان یک فردکاربلد به نظر بیایید.